Giyai Aleks, Zapadna Papua

Kritički otpor u poeziji Giaja Aleksa, pjesnika i revolucionara sa Zapadne Papue, manifestuje u nekoliko vidova. Naime, on se usmjerava protiv tradicionalnog mišljenja, protiv uma koji je produkt prosvjetiteljske vjere u moć znanja, naučni progres, odnosno u sami um shvaćen kao ratio, vjere koja kulminira krajnjom instrumentalizacijom uma u industrijskom društvu u kojem vlada alijenacija, društveni odnosi postaju postvareni a čovjek otuđen, kako od drugoga, tako i od sebe samoga. Upravo ovu demagogiju, donijeli su britanski misionari na Južnu Papuu, koja se do današnjih dana zove Nova Gvineja i koja je izgubila autentičan oblik bivstvovanja. Svaki stih Giaja Aleksa, jeste usmjeren na kritiku i borbu protiv postojećeg sistema koji nisu uzimali konkretnu društvenu stvarnost sa svim realnim zbivanjima, to je ujedno i otpor protiv masovne komunikacije, konformizma, ideologija, industrijalizacije, jednom riječju svega onoga što predstavlja konkretnu stvarnost i okruženje koje se uzima za samorazumljivo bez prethodno kritičkog razmatranja i preispitivanja. Aleks ne ispoljava drskost, niti transparentan otpor u svojoj poeziji, mada je on učitan u svakoj pjesmi. Uostalom, u biti naroda kojem pripada, otpor se manifestuje kao “tiha gerila” eskapizam u neke druge, mistično eshatološke dimenzije stvarnosti i, iako se čini da nama, sa drugog kraja svijeta, može biti strana ili nerazumljiva poezija pjesnika iz daleke, egzotične i još uvijek divlje, nepokorene zemlje – to je samo na prvi pogled. Jer, nakon već prvog čitanja, vidjećemo da se radi o stavovima i promišljanjima univerzalnog tipa, štaviše, bliža nama i našem govornom području, geografskom toposu, istoriji pa i sadašnjici koju živimo, nego li, na primjer, zapadno-evropskoj čitalačkoj publici.

Iz prikaza Katarine Sarić, Vavilonska Biblioteka

Izbor iz poezije:

Sa engleskog preveo Ilija Stanković, Vavilonska biblioteka